მთის ველოსიპედის კარგად ტარება გულისხმობს ბალანსის შენარჩუნებას ნებისმიერი ტიპის რყევისას თუ დაბრკოლების შეჯახებისას. მხოლოდ სკამზე მყარად ჯდომა არაა საქმე. ქვას თუ დაარტყამთ, ველოსიპედი დარტმის ძალის მთელ ენერგიას გადასცემს უკანა ტანს და ჩამოვარდებით. სწორედ ამიტომ, საუკეთესო ამორტიზატორები თქვენი ფეხები და მკლავებია: დარტყმის ძალას მათი გამოყენებით არ გადასცემს ზედატანს.
ველოსიპედის მორგება
სწორი ბალანსირებისათვის თქვენი ზომის ველოსიპედი გჭირდებათ. ველოსიპედის შესარჩევად შესაფერის რამოდენიმე ძალიან მარტივ რეკომენდაციას გთავაზობთ.
სკამის სიმაღლე:
იმის გასაგებად, არის თუ არა ველოსიპედი თქვენი ზომის, ის “ოპტიმალურ პოზიციაში” უნდა მოირგოთ ისე, რომ ამ პოზიციამ თქვენი ფეხის ძალის სრულად გამოყენების საშუალება მოგცეთ.
- დაჯექით ველოსიპედზე. ფეხის ქუსლი დადევით სატერფულზე.
- ქუსლით პედალს უნდა მიწვდეთ გაშლილი ფეხით. თუკი ქუსლი წვდება პედალს და ფეხი მოხრილია, ეს იმას ნიშნავს, რომ ძალიან დაბლა ხართ.
- გაატარეთ ველოსიპედი წუთით და დარწმუნდით, რომ სატერფულების მისაწვდომად თეძოები არ მოძრაობს – თუ ასეა, ე.ი. თქვენი სკამი ზედმეტად მაღალია.
- გაზომეთ ან მონიშნეთ სკამის პოზიცია. დაიმახსოვრეთ ეს ზომა, ისაა სწორედ “ოპტიმალური” სიმაღლე.
- შესაძლოა მოგეჩვენოთ, რომ მიწიდან ძალიან მაღლა ხართ, მაგრამ სცადეთ შეეჩვიოთ ამას – ფეხი არ უნდა სწვდებოდეს მიწას, როცა მთის ველოსიპედს ატარებთ. თუკი დისკომფორტს ძალიან განიცდით, შეამცირეთ სკამის სიამღლე მხოლოდ და მხოლოდ 1,27 ან 2,54 სმ-ით (½ ან 1 დიუმით).
ველოსიპედის სიგრძე:
ოქროს წესი: ველოსიპედზე ჯდომისას უნდა ხედავდეთ თქვენს წინა წამყვან ღერძს (ან ჰაბს), რადგან საჭე ფარავს მას. თუკი ხედავთ საჭის წინ, ეს იმას ნიშნავს, ველოსიპედი ძალიან პატარაა თქვენთვის; თუ თქვენ ხედავთ წინა ღერძს საჭის უკან, ეს იმას ნიშნავს, რომ თქვენთვის ძალიან დიდია.
სწორი ჯდომა:
- ველოსიპედზე ჯდომის და პედალაჟის დროს მკლავები ოდნავ მოშვებული უნდა გქონდეთ. ეს საჭიროა, რომ შეძლოთ მართვა.
- საჭეზე ცერა თითი ქვემოთ უნდა გქონდეთ, ისე როგორც ჩოგბურთის ჩოგანი გვიჭირავს. ხელები საჭეზე ზემოდან არ დააწყოთ – შესაძლოა ამან სრულად დაგაკარგინოთ ველოსიპედზე კონტროლი.
დადექით ველოსიპედზე
როგორც კი რელიეფი გაუხეშდება ან არასტაბილური გახდება, პედლებზე უნდა დადგეთ, არ დარჩეთ სკამზე. სკამზე რბილად ჯდომით დაბრკოლებას ვერ გადალახავთ.
ნახატზე: გრავიტაციის ცენტრი ორ ბორბალს შორისაა. წამოიწიეთ სკამზე და თეძო უკან გადასწიეთ – ასე მოემზადებით დარტყმის ზეგავლენისათვის.
ჩათვალეთ, რომ გული გრავიტაციის ცენტრია, რომელიც გინდათ რომ მაქსიმალურად სტაბილური იყოს. ამისათვის უნდა გამოიყენოთ ფეხები და მკლავები, ისინი თქვენი ამორტიზატორები არიან. ისინი დაგეხმარებიან გრავიტაციის ცენტრის სტაბილურობის შენარჩუნებაში მოულოდნელი ზემოქმედების შთანთქმით და ველოსიპედის გაწონასწორებით.
ახლა წარმოიდგინეთ ხაზი, რომელიც თქვენი გულიდან მიწამდე ვერტიკალურად ეშვება ერთ წერტილში – ესაა თქვენი გრავიტაციის ცენტრის პროექცია მიწაზე. ველოსიპედზე თუკი სწორად ზიხართ, ეს წერტილი თქვენი ბორბლების ხაზის შუაშია. ეს წერტილი მაქსიმალურად უნდა შეინარჩუნოთ ცენტრში, ან მცირედ უკან. ამ წერტილის წინ გადაწევა ზრდის საჭის იქით გადავარდნის შანსს.
ვეფხვის პოზიცია
თუკი რელიეფი უსწორმასწორო ხდება, დაბალი პოზის მიღება ხელებისა და ფეხების მეტი მოქნილობის საშუალებას გაძლევთ. ველოსიპედი არ მხოლოდ დაბრკოლებას ეჯახება, ის ასევე ირყევა სხვადასხვა მხარეს და ვარდება. მიწასთან მუდმივი კონტაქტის შენარჩუნებას საბურავებზე წონის ძალის გარეშე ვერ შესძლებთ ვერც მართვას და ვერც დამუხრუჭებას. ველოსიპედზე მოხრა ერთადერთი საშუალებაა საიმისოდ, რომ საბურავები მიწაზე მყარად დარჩნენ, როდესაც ციცაბო და სახიფათო ბილიკებს გავდივართ.
ფოტოზე: დაბლა დახრილი პოზა შემაღლების გადასავლელად
სავარჯიშო: იპოვე შენი ბალანსი
- იპოვეთ ვაკე ადგილი, სადაც შეძლებთ 100 მეტრი საშუალო სიჩქარით გაიაროთ.
- აკრიფეთ საკმარისი სიჩქარე, 50 მეტრზე “კრუიზი” რომ შეძლოთ.
- დადექით პედლებზე; დარწმუნდით, რომ მუხლებიანი ბერკეტი (crank) ჰორიზონტალურია.
- სკამიდან მხოლოდ 2,54 სმ (1 დიუმით) წამოიწიეთ: ფეხები მოხრილ მდგომარეობაში გქონდეთ.
- დგომასთან ერთად გადასწიეთ საჯდომი უკან და მოხარეთ მკლავები. თქვენი ზედა ტანი ჩარჩოსკენ უნდა დაიხაროს. შეგიძლიათ თეძოების შიდა მხრიდან სკამს მსუბუქად მოუჭიროთ.
- მნიშვნელოვანია, წინ იყუროთ, არავითარ შემთხვევაში არ უყუროთ ხელებს ან წინა ბორბალს.
როგორია კარგი ბალანსი?
- წონა თითქმის არ უნდა გადადიოდეს თქვენს მკლავებზე. არასწორია, თუ მაგრად აწვებით საჭეს, თუ საჭიდან გაწეული ხართ დიდზე, ესეც არასწორია. თქვენ სრულად დაბალანსებული უნდა იყოთ ფეხებზე.
- როგორ უნდა შეამოწმოთ ბალანსი: მსუბუქად მოუჭირეთ თქვენი შიდა ბარძაყის მხრიდან სკამს და სცადეთ საჭეს მხოლოდ ორი თითი წაავლოთ. შემდეგ კი სცადეთ და გაუშვით ხელები საჭეს.
ახლა კი შეისწავლეთ თქვენი მოძრაობის სპექტრი:
- სცადეთ კვლავ და კვლავ და დაიხარეთ მაქსიმალურად დაბლა. შეამჩნევთ, რომ ძალიან ადვილია იპოვოთ თქვენი ბალანსი, როდესაც ყველაზე დაბალ პოზას აღწევთ.
- ახლა კი მოხვევა:
- ველოსიპედზე მოხრით ჯდომა მისი რხევის დროს საშუალებას გაძლევთ გაშალოთ ხელები და ფეხები. ეს ასევე საშუალებას გაძლევთ ხელები წინ წასწიოთ, რათა შეძლოთ მოხვევა.
- თუკი ხელები ბოლომდე გაქვთ გაშლილი, ვერ შესძლებთ საჭის მართვას, ამიტომ იყავით ფრთხილად და არასოდეს “გადაეკიდოთ” საჭეს.
ნახატზე: ველოსიპედი სხვადასხვაგვარად ირხევა, მიუხედავად ამისა, თქვენი გრავიტაციის ცენტრი მუდმივად სტაბილური უნდა იყოს.
სავარჯიშო: ბალანსის შენარჩუნება ფერდობზე დაშვებისას
გთხოვთ, გადაიკითხოთ დამუხრუჭების შესახებ პირველი თავი, რადგან ფერდობზე დაშვებისას დამუხრუჭება დაგჭირდებათ.
- მოძებნეთ ფართო, განიერი ფერდობი, რომელიც თანდათანობით ციცაბო ხდება და მინდორით სრულდება.
- დაჯექით ველოსიპედზე; დაეშვით თავისუფალი სვლით (cruising) ქვემოთკენ, ამ დროს თქვენი პედლები ჰორიზონტალურია.
- დაამუხრუჭეთ, ზომიერად ნელა რომ დაეშვათ.
- წამოიწიეთ სკამზე, თეძოები უკან გადასწიეთ იქამდე, სანამ არ იგრძნობთ სკამს თქვენს შიდა ბარძაყებს შორის, ამასთან ერთად მოხარეთ მკლავები. თქვენი ზედატანი (ველოსიპედის) კორპუსთან ახლოს უნდა იყოს.
- იყურეთ წინ და იფიქრეთ რა მანძილი გჭიდებათ დასამუხრუჭებლად და სრულად გასაჩერებლად. არ შეწყვიტოთ წინ ყურადღებით ყურება.
- არ ჩამოწვეთ ველოსიპედის საჭეზე (ზედმეტად წინ წაწეული პოზა) ან არ აიწიოთ (ზედმეტად უკან გადაწეული პოზა). თქვენი მკლავები ყოველთვის მოშვებული და მოქნილი უნდა იყოს.
- შესაძლოა უცნაური იყოს დაბლა დაშვებისას ტანის დაბლა დახრაც, მაგრამ ეს პოზა საშუალებას გაძლევთ მკლავები უფრო მოქნილი გქონდეთ, გაძლევთ მართვის საშუალებას და ანეიტრალებს (შთნთქავს) დარტყმის ძალას.
სავარჯიშო: მოხვევები ფერდობზე
- გაიმეორეთ წინა სავარჯიშო, ოღონდ ამჯერად სცადეთ სლალომი ფერდობის ყველაზე ციცაბო მონაკვეთზე. შეგიძლიათ ყოველ 5 მეტრში დააწყოთ ქვები სლალომის მოსაწყობად.
- ყოველთვის აკონტროლეთ სიჩქარე, არ მისცეთ საშუალება თავს, რომ უბრალოდ მიყვეთ თავად ფერდობს.
- თუკი ვერ ახერხებთ მოხვევას, ეს იმას ნიშნავს, რომ ზედმეტად უკან ხართ გადაწეული და მკლავები იმგვარად გაქვთ დაჭიმული, რომ არ გაძლევთ მართვის საშუალებას.
დასკვნა: მოხრილი პოზა ველოსიპედის კარგი ტარების ტექნიკის საფუძველია, როცა გასავლელი მონაკვეთი ხდება ჩქარი, ფხვიერი ან უხეში და მიხვეულ- მოხვეული (და შესაძლოა ეს ყველაფერი ერთადაც კი იყოს!). ეს საშუალებას მოგცემთ ველოსიპედით მაღლა აიწიოთ (ახტეთ). მკლავების თავისუფლად გაშლის შესაძლებლობა რყევებს დაგაძლევინებთ და მოხვევეაც არ გაგიჭირდებათ. სავარჯიშო მოგცემთ სკამზე წამოწევის გამოცდილებას და გეცოდინებათ, რამდენად შეგიძლიათ გადაიწიოთ უკან ბალანსის დაკარგვის გარეშე. რაც უფრო დაბლა დაიწევთ, მით უფრო შეინარჩუნებთ წონასწორობას და გადალახავთ დაბრკოლებებს და სირთულეებს. ეს უნარი გამოგადგებათ ძალიან უხეში ზედაპირების, ბორცვების და მოსახვევების დაძლევაში.
თარგმნილი და რედაქტირებულია თეა გულუას და ჯეიმს დინის მიერ