ყველაფერი თავიდან დაიწყეთ!
გინდათ, რომ ველოსიპედი უკეთ ატაროთ და თან არაფერი იტკინოთ? რეალურად ეს ძალიან მარტივია - ველოსიპედის ტარება თავიდან უნდა ისწავლოთ! დიახ, ეს ასეა. ტარებას ხომ პატარაობისას ვსწავლობთ და არცთუ რთულ რელიეფებზე. მთის ველოსიპედის სწრაფად და უსაფრთხოდ ტარება კი გაცილებით მეტს ითხოვს, ვიდრე უბრალოდ სეირნობაა. მთის ველოსიპედი მაქსიმუმს ითხოვს. ამჯერად სულაც არ ვგულისხმობთ უმაღლესი პილოტაჟის ტრიუკებს, ლაპარაკია მხოლოდ სტანდარტულ ბილიკებზე. სიჩქარე, ნიადაგის ტიპები, ამინდის პირობები, ციცაბო ბილიკი და ყველა სხვა სახის დაბრკოლება მუშაობს ველოსიპედზე ჯდომის უნარის წინააღმდეგ. თუმცა აქ ერთი კარგი ამბავიცაა - დასაოსტატებლად რაიმეს ტკენა აუცილებელი სულაც არაა. უბრალოდ მიუბრუნდით ძირითადი, საკვანძო უნარების სწავლას და თანდათანობით გაიუმჯობესეთ ისინი, იქციეთ ჩვევებად. უნარ-ჩვევების ეს გზამკვლევი დაგეხმარებათ ისწავლოთ და / ან გადახედოთ თქვენი ტარების ტექნიკას, სისტემური მიდგომით ის უფრო მაღალ დონეზე აიყვანოთ. იმედი გვაქვს, რომ ეს მიდგომა დაგიცავთ დამტვრევის, დაზიანებებისა და იმედგაცრუებებისაგან.
სად და როდის ვივარჯიშოთ უნარების განვითარებისათვის?
გამოყავით დრო თქვენი უნარების განვითარებისათვის. დაბრკოლება თუ შეგხვდათ, შეჩერდით და ივარჯიშეთ მანამ, სანამ მარტივად არ დაძლევთ მას. შეეცადეთ იმ ხალხთან ერთად იაროთ, ვისაც შეგიძლიათ მიჰყვეთ და დარწმუნდით, რომ ყველა თანახმაა ივარჯიშონ პრაქტიკული უნარების გასავითარებლად. ძალიან ხშირად დამწყებები ცდილობენ დაეწიონ მათზე უფრო დაოსტატებულ ჯგუფს.
როგორც წესი, არაფრის მომცემია მისდიო შენზე უკეთეს ველოსიპედისტს. ასეთ დროს ყურადღების მიღმა გრჩება თუ რას აკეთებენ ისინი. ამის ნაცვლად, გირჩევთ შეუთანხმდეთ, რომ გაუსწრებთ და ივლით მათ წინ. შემდეგ შეჩერდებით და დაელოდებით მათ მოახლოებას, კარგად რომ დააკვირდეთ მათი მოძრაობის ხაზს და პოზას.
ძირითადი უნარ - ჩვევები
მთის ველოსიპედის ტარება ეფუძნება 5 ძირითადი უნარს: აღქმას (perception), ბალანსს (balance), დამუხრუჭებას (braking), მართვას (steering) და პედალის გამოყენებას (pedaling).
ნებისმიერი დაბრკოლება თავიდან ითხოვს მის განსაზღვრას / გააზრებას და შემდეგ უკვე შესაბამის ქმედებას, როგორებიცაა: ბალანსი, დამუხრუჭება, საჭის ან პედალის გამოყენება. ბევრ გართულებულ სიტუაციაში უნარების კომბინირება მოგიწევთ, მაგალითად: ბალანსის, მუხრუჭებისა და საჭის ერთდროული გამოყენება.
როცა ვახსენებთ "დაბრკოლებას", ვგულისხმობთ ნებისმიერ რამეს, რაც პრობლემად აქცევს ჩვენს უნარს დავრჩეთ ველოსიპედზე: შეჯახებები, ხრეში, მკვეთრი მოსახვევები და ა.შ. დაბრკოლებაა ყველაფერი ის, რაც ჩვენგან სტანდარტულ უნარებზე მეტს ითხოვს.
მთის ველოსიპედის ტარების ამ ხუთი უნარის პრიზმაში დანახვა საშუალებას გაძლევთ თქვენი ქმედებებები დაშალოთ დაბრკოლებების გადალახვის შესაბამის ტექნიკებად. სახიფათო მონაკვეთზე რომ მოხვდებით, შეხედავთ მას როგორც იმ მოქმედებების თანმიმდევრობად, რაც უკვე შესაძლოა უკვე გაგიკეთებიათ, მაგრამ შესაძლოა ჯერ ვერ შეძლოთ მათი ურთიერთდაკავშირება.
დაბრკოლების გადალახვის შეუძლებლობა ყოველთვის ერთი კონკრეტული უნარის არ ქონაა. მაგალითად: მოსახვევში ვერ შესვლა და დაცემა შეიძლება გამოიწვიოს არა თავად ბილიკის, არამედ მისი ციცაბო მხარის ყურებამ (აღქმა); ველოსიპედზე დაუბალანსებელი ჯდომა იწვევს მოცურებას მოხვევის დროს (ბალანსი), მოსახვევში ძალიან სწრაფად შესვლისას მუხრუჭების გამოყენება იწვევს მოცურებას (დამუხრუჭება).
ნახატზე: შემხვედრი დაბრკოლებების განსაზღვრა, გათვალისწინება, მოქმედება
პროგრესირებადი / თანდათანობითი მიდგომა
ბილიკებზე უსაფრთხოდ ტარების სწავლის ერთადერთი გზა არის ამ უნარების თანდათანობით განვითარება. დაიწყეთ ყველაზე მარტივი ძირითადი ვარჯიშებით უსაფრთხო გარემოში და თანდათანობით გაზრდეთ სირთულის დონე. საბაზისო უნარ-ჩვევები ნეიტრალურ გარემოში უნდა დაიხვეწოს მანამ, სანამ ის გართულდება ისეთი დამატებითი ფაქტორებით, როგორიცაა კლდეები, ციცაბო ფერდობები, ფესვები და მოლიპული ნიადაგი.
თუმცა არსებობს ალტერნატივაც: დაივიწყეთ ყველაფერი ზემოთქმული და პირდაპირ სცადეთ ყველაზე რთული ბილიკის გავლა. თუ იღბლიანი ხართ, სერიოზულად არ დაზიანდებით, შესაძლოა გზის უმეტესი ნაწილი თქვენი ველოსიპედი ხელითაც ატაროთ ან გაბეზრდეთ და გაღიზიანდეთ დაუსრულებელი და რთული რელიეფის გამო.
I. ძირითადი უნარ-ჩვევები: აღქმა
მთის ველოსიპედით თქვენს ყოველ მოძრაობას იწვევს გასავლელი გარემოს, თქვენი საკუთარი თავისა და ველოსიპედის აღქმა. გაცნობიერება იმისა, თუ სად შეგიძლიათ გაიაროთ, რა შეგიძლიათ გააკეთოთ და როგორ იმოქმედებს თქვენი ველოსიპედი თავისთავად უკვე უნარია.
იყურეთ წინ, იქით, საითაც გსურთ, რომ წახვიდეთ!
ეს ძალზე მარტივად ჟღერს და ცხადზე ცხადია, თუმცა ტრაექტორიასთან დაკავშირებული შეცდომების უმრავლესობა, რომლებიც შეჯახებას იწვევენ გამოწვეულია გზის არყურებით.
თავიდათავი სწორედ იმის ყურებაა, სადაც თქვენი ველოსიპედის თვლებმა / ბორბლებმა უნდა გაიაროს. თუკი თქვენ სხვა რამეს უყურებთ, თქვენივე თავის გადახრა ბალანსიდან გამოგიყვანთ და მის მოძრაობას გაყვებით. ამიტომ ყურადღება არ მიაქციოთ, რაც თქვენს გზაზე არაა და მხოლოდ წინ და იმას უყურეთ, სადაც უნდა გაიაროთ.
ნახატზე: წითელი ისარი = დამუხრუჭების მანძილი; იყურეთ თქვენს წინ თუ არა შეეჯახებით!
იყურეთ წინ იმ წერტილამდე, სადაც შეჩერებას შეძლებთ
ყოველთვის იქამდე იყურეთ, სადამდეც დამუხრუჭებას შეძლებთ, ამგვარად შეძლებთ შეჩერდეთ იმ დაბრკოლების წინ, რომლის გადალახვაც არ შეგიძლიათ. უნდა ივარჯიშოთ სხვადასხვა ზედაპირებზე დამუხრუჭებაში, რომ კარგი წარმოდგენა გქონდეთ თუ საით უნდა იყოს თქვენი მზერა მიმართული. თუმცა დაიმახსოვრეთ, რომ უნდა იყურებოდეთ შორს, როცა სიჩქარით ეშვებით დაღმართზე; იყურეთ ახლოს ნელი მოძრაობისას და მოსახვევებში იყურეთ იქამდე, სადამდეც მაქსიმალურად მიგწვდებათ მზერა.
დაგეგმეთ წინასწარ
ყოველთვის დაგეგმეთ თქვენი მომავალი მოძრაობა დაბრკოლების შემდეგ. თუკი თქვენი მზერა კონცენტრირებულია მხოლოდ დაბრკოლებაზე და არა მის იქით, მოუმზადებელი იქნებით იმისათვის, რაც გელოდებათ, ეს შესაძლოა იყოს ისეთი რამ, რაც არ დაგინახავთ.
ნახატზე: წინასწარ იფიქრეთ როგორ იმოძრავებთ, არასოდეს უყუროთ წინა ბორბალს დაბრკოლების გადავლისას.
გადაიარეთ დაბრკოლება
თქვენს ველოსიპედს ბევრი რამის ატანა და ფართო სპექტრის დაბრკოლებების დაძლევა შეუძლია. შეგიძლიათ გადაუაროთ თითქმის ყველაფერს, რაც თქვენი ბორბლის ¼-ია - ეს თითქმის 15,24 სმ-ია (6 დიუმი). გზაზე კი მხოლოდ მცირე რაოდენობით თუ შეხვდებით დაბრკოლებებს, რომლებიც 12,7 სმ-ია (5 დიუმი). ჩაატარეთ ექსპერიმენტები დაბრკოლებების გადავლაში. დრო დაუთმეთ უფრო და უფრო დიდი დაბრკოლებების, ქვების ძებნასა და გადავლას. დაიწყეთ მომცროთი, არ გადაუაროთ 5/6 დიუმზე მეტ ქვებს. სცადეთ გადაუაროთ პირდაპირ და ყურადღება მიაქციეთ თუ რა გავლნას იქონიებს სიჩქარესა და ბალანსზე.
ნახატზე: ბორბლები გადაივლიან თითქმის ყველაფერზე, რაც მათი სიგანის ¼-ია, თუმცა უნდა გაითვალისწინოთ ბიძგის / ზემოქმედების ძალა.
მიწა, როგორც მუხრუჭი
ნებისმიერი დაბრკოლება, რასაც აწყდებით აჩერებს ველოსიპედის წინ მოძრაობას. თუ უხეშ რელიეფზე მოძრაობთ პედლებს უფრო მაგრად უნდა დააწვეთ. თუ უხეშ წედაპირზე ეშვებით თქვენი ველოსიპედი მალე შენელდება.
ნახატზე: ძალზე უხეში ზედაპირი, როგორიცაა ქვაყრილი, "შეჭამს" სიჩქარეს.
მოჭიდება
თუკი საბურავები კარგ მდგომარეობაში გაქვთ, მათზე დაწოლით კარგი მოჭიდების ძალას მიიღებთ. მოჭიდება საბურავის უნარია შეინარჩუნოს შეჭიდულობა მასზე დაწოლის ძალის მიუხედავად. თუკი ძალა იმაზე მეტია, ვიდრე საბურავის მოჭიდების უნარი, ის დაიწყებს დრეიფს (drift). მიწის ზედაპირზე შეუძლია დიდად შეცვალოს საბურავის მოჭიდების შესაძლებლობები. ამიტომ, ყოველთვის მნიშვნელოვანია ნიადაგის ტიპების პირობების განსაზღვრა. ქვემოთ ჩამოთვლილია პირობები ძლიერიდან სუსტ მოჭიდებამდე.
გრავიტაცია (Gravity play)
მთის ველოსპორტის მთავარი სირთულე გრავიტაციის ძალების გაწონასწორებაშია - წინა ბორბალით ქვას რომ ეჯახებით, წინ მიექანებით. რეალურად კი საქმე ისაა, რომ თქვენი ველოსიპედი ჩერდება დარტყმის ძალით, თქვენი სხეული კი აგრძელებს წინ მოძრაობას, შესაძლოა საჭესაც კი "გადააფრინდეთ". თქვენს გზაზე სულ მუდამ უნდა გაითვალისწინოთ ამგვარი ზეგავლენის ძალის მომენტები და შეემზადოთ მათთვის. უნდა მოირგოთ პოზა, რომელიც საშუალებას მოგცემთ დაძლიოთ ზეგავლენის ძალა მანამ, სანამ მიაღწევთ ბალანსის ლიმიტს.
ნახატზე: თქვენი სხეული არაა დამოკიდებული ველოსიპედზე. თუ ის გაჩერდა, თქვენი ტანი მოძრაობას წინ გააგრძელებს
პირდაპირ შეეჯახეთ დაბრკოლებებს
წარმოიდგინეთ, რომ ყველა ქვა ურტყამს თქვენს წინა ბორბალს. დარტყმა შეიძლება ძალიან ძლიერი იყოს. დაბრკოლების სიდიდე განსაზღვრავს დარტყმის სიძლიერეს. თუკი დაბრკოლება ბორბალს პირდაპირ ურტყამს, მთელი თქვენი წონით გიწევთ თავის შემაგრება. მაგრამ თუკი კუთხით ურტყამთ, ის წინა ბორბალს გვერდულად წაიყვანს და ვეღარ შესძლებთ გასწორებას და ჩამოვარდებით. ამიტომ ყოველთვის მაქსიმალურად სცადეთ პირდაპირ დაარტყათ დაბრკოლებას.
პირდაპირ სვლა ყოველთვის ყველაზე კარგი ვარიანტია
უხეშ ზედაპირზე მოძრაობისას მაქსიმალურად შეეცადეთ "გაჭრათ" ის. ქვიანი ზონაში თავისუფლი მოძრაობა jack-knifing- ისა და ბორბლის ორ ქვას შორის ჩაჭედვის შანსს ზრდის. საჭეს მყარად მოკიდეთ ხელი, მიიღეთ სწორი პოზა, ნუ დაიძაბებით და მიუშვით ველოსიპედი - მან უკეთ იცის თავისი საქმე. მხოლოდ იმაში დარწმუნდით, რომ გზაზე არაა ისეთი სიდიდის დაბრკოლებები, რომლებსაც თქვენი ბორბლები ვერ გადაივლის.
სავარჯიშო: შეისწავლეთ გასავლელი გზა
ივარჯიშეთ გასავლელი გზის დაბრკოლებების მონაკვეთებად დაყოფაში. წარმოიდგინეთ, რომ გზა არის ხრამების, მოსახვევების და დაბრკოლებების მონაცვლეობა, რომლებიც თქვენ უნდა დაძლიოთ. რთულ მონაკვეთებში ყოველთვის არის მარტივი მონაკვეთები - ადგილები, სადაც შეგიძლიათ დაამუხრუჭოთ ბალანსის დარღვევის გარეშე და ბრტყელი ადგილები, სადაც შეგიძლიათ მოუხვიოთ მკვეთრად.
რთული გზის მაგალითი: ყურადღებით დაათვალიერეთ გზა: ის საკმაოდ ვიწროა და ესაზღვრება ციცაბო ხრამს - ამ ხრამში გადაჩეხვა კი არ გსურთ. გზა ორსაფეხურიანია, მის ნაპირზე დიდი ქვებია - ზოგი მათგანი მიწიდანაა ამოჩრილი. გზის მონაკვეთი 20 მეტრი იქნება.
ახლა კი უყურეთ მხოლოდ თქვენს გასავლელ გზას და არა ციცაბოსა და მის გვერდით ხრამს!
ახლა კი დააკვირდით დაბრკოლებებს - ყველაფერს, რასაც შეიძლება წამოედოთ პედლებითა თუ მხრებით.
ახლა კი მხოლოდ იმ დაბრკოლებას შეხედეთ, რომელიც უნდა გადაიაროთ: 2 საფეხურიანი 1 მონაკვეთი, რომელსაც მოსდეს 1 დიდი ქვა და შემდეგ 3 საფეხური. სხვა ყველაფერი უმნიშვნელოა.
ახლა კი ჩათვალეთ, რომ გზა მხოლოდ ფერდობები და ბორცვებია - თქვენი ველოსიპედი ყველგან გადაწვება ან დიდი ზემოქმედების ქვეშ იქნება. მხოლოდ ამაზე უნდა ფოკუსირდეს თქვენი ყურადღება, რადგან მათ შესაბამისად უნდა ცვალოთ პოზა და შეანელოთ, სადაც საჭიროა.
ამდენად გზის ეს მონაკვეთი არც ისეთი საშიშია, როგორც ერთი თვალის შევლებით ჩანდა; დანაწევრებული - ანუ ორ საფეხურად (დამრეცად) და ერთ ბორცვად დაყოფილი, ის მარტივიც კია!
თარგმნილი და რედაქტირებულია თეა გულუას და ჯეიმს დინის მიერ
